- Δαλάι Λάμα
- Τίτλος του εκάστοτε πνευματικού και –μέχρι το 1950– πολιτικού αρχηγού του Θιβέτ, που θεωρείται ζωντανή ενσάρκωση του βοδισάτβα Αβαλοκιτεσβάρα (συμβόλου μίας από τις πιο ανθρώπινες πράξεις του Βούδα, δηλαδή του ελέους) ή Παντμαπάνι. Αρχικά ο Δ.Λ., το όνομα του οποίου σημαίνει ωκεάνιος –δηλαδή μέγιστος– διδάσκαλος, ήταν μόνο αρχηγός της μεταρρυθμιστικής αίρεσης Κίτρινοι Σκούφοι (βλ. λ. λαμαϊσμός) η οποία ιδρύθηκε κατά τον 15o αι. από τον διδάσκαλο Τσονκάπα, του οποίου ο τρίτος διάδοχος αναγνωρίστηκε ηγεμόνας του Θιβέτ από τον Μογγόλο φύλαρχο Αλτάνχαν (1577). Έως τον 18o αι. ο εκάστοτε Δ.Λ. στηριζόταν στους Μογγόλους χάνους, τους οποίους είχαν προσηλυτίσει στον βουδισμό. Όταν αργότερα οι Μογγόλοι νικήθηκαν από τους Μαντζουριανούς αυτοκράτορες (Μαντσού) περιήλθαν στην προστασία της κινεζικής κυβέρνησης, εναντίον της οποίας όμως εξεγείρονταν συχνά. Αντίρροπο της πολιτικής εξουσίας του Δ.Λ., του οποίου η έδρα είναι το ανάκτορο Ποτάλα στη Λάσα, ήταν η εξουσία του Τασαλάμα, τοποτηρητή του, που θεωρείται ενσάρκωση του Βούδα Αμιτάμπα και θεωρητικά διδάσκαλος και ανώτερός του. Την ημέρα του θανάτου του Δ.Λ. εκλέγεται ο διάδοχός του, που είναι πάντα ένα παιδί που γεννιέται την ώρα που πεθαίνει ο Δ.Λ. Σε αυτό οι λάμα αναγνωρίζουν από θαυμαστά, όπως ισχυρίζονται, σημεία τη νέα ενσάρκωση του Βούδα Αβαλοκιτεσβάρα.
Ο σημερινός Δ.Λ., 14ος κατά σειρά, ανέλαβε τα πνευματικά του καθήκοντα το 1940 και το κοσμικό του όνομα είναι Τενζίν Γκιάτσο (Tenzin Gyatso, 1935 –). Το 1959, μετά από ανεπιτυχή εξέγερση των Θιβετιανών εναντίον της κινεζικής κυριαρχίας, εξορίστηκε από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας και κατέφυγε στην Ινδία. Η περίπτωση του επαναπατρισμού του και των θρησκευτικών ελευθεριών στο Θιβέτ έχουν ξεσηκώσει χιλιάδες υποστηρικτές του σε όλο τον κόσμο, και ιδιαίτερα στις ΗΠΑ. Ο Δ.Λ. έχει κάνει ταξίδια σε πολλές χώρες για να εκθέσει το αίτημά του, ενώ το 1989 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ ειρήνης. Τον επόμενο χρόνο, κυκλοφόρησε η αυτοβιογραφία του Ελευθερία στην εξορία.
Ο Δαλάι Λάμα είναι ο πνευματικός ηγέτης του λαμαϊσμού.
Dictionary of Greek. 2013.